Daar liep ze dan, gezwind over onze werkvloer. Lang blond haar. Stevige benen en nogal brede heupen. Maar wiegen, dat deden ze! Schoon van ver maar ver van schoon, in mijn ogen, wegens net iets te goed in het vlees. Maar mijn baas viel bijna in zwijm. Het meisje, tweeëntwintig jaar en net afgestudeerd, stapte zijn kan-toor binnen. Het glazen hok. Hij glimlachte breed toen hij haar de hand schudde. Of ze naar hem lonkte, weet ik niet, want ik zag alleen haar achterkant. Die lange blonde lokken en mijn god, wat een fiere rug. Het zelfvertrouwen droop van haar af. En dat voor iemand die net van de schoolbanken kwam. Ik zag goed wat ze met mijn baas deed. Die bloosde. Ze was aangenomen.

En óf het uiterlijk meetelt bij een sollicitatie. Onder- zoekers aan de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB) en de Koninklijke Militaire school (KMS) ondervroegen vorig jaar 549 Vlaamse selectieverantwoordelijken. Nota bene die mensen voor hun beroep niets anders doen dan mensen aanwerven (of niet). Ze kregen telkens de vraag hun favoriet te kiezen uit drie kandidaten, van wie ze een dossiertje en een foto kregen. Wat bleek? De selectieverantwoordelijken hielden wel degelijk rekening met het uiterlijk. Vooral de jonge recruteerders lieten zich beïnvloeden door looks en kozen consequent de mooiste kandidaat.

Wat mooi is, is goed

Eigenlijk kan je het hen niet eens kwalijk nemen. Wist u dat zelfs baby’s mensen al beoordelen op hun uiterlijk? Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat baby’s langer blijven kijken naar foto’s van gezichten die door volwassenen als aantrekkelijk worden bestempeld. Al op drie jaar brengen kinderen agressiviteit en onvriendelijkheid eerder in verband met lelijke mensen dan met mooie. Dat fenoneem heet ‘Wat mooi is, is goed’ en werd twee jaar terug nog eens bevestigd door de afstudeerscriptie Mooi vanbuiten, mooi vanbinnen? van Shari Spoelders aan de Lessius Hogeschool, Departement Toegepaste psychologie. Haar proefpersonen waren kinderen uit het eerste en het zesde leerjaar. Beide groe-pen kregen twee verhaaltjes voorgelezen, waarna ze een keuze moesten maken tussen een foto van een mooie of een lelijke persoon. Ze onderzocht of kinderen een positief verhaal verbinden met een mooie foto en een nega-tief verhaal met een lelijke. Terwijl er geen duidelijk verband was tussen de negatieve verhalen en de lelijke foto’s, werden positieve verhalen duidelijk meer verbonden met de mooie foto’s.

Schoon kind, braaf kind

Ouders behandelen hun mooie kind onbewust beter dan hun minder mooie kind. Mooie baby’s worden vaker geknuffeld en vriendelijker toegesproken dan gerimpelde borelingen. Mooie kinderen die stout zijn, krijgen meer aandacht van hun ouders en worden minder snel gestraft dan lelijke kinderen. Dat blijkt uit onderzoek bij 121 kinderen tussen 4 en 11 jaar oud. Wanneer het kind fysiek erg op de vader lijkt, heeft het bij hem een streepje voor. Bij een moeder doen kinderen het beter als ze het zelfde karakter hebben. En op school kan een mooi snoetje rekenen op meer geduld van de leraar en op een positievere beoordeling. Later wordt het niet anders. Knappe afgestudeerden worden volgens Amerikaans onderzoek in hun eerste werkjaar al beter betaald. Aan de universiteit van Pittsburgh werden meer dan vierhonderd afgestudeerden in de bedrijfskunde opgedeeld in vijf categorieën. Van heel lelijk tot heel mooi. Wat

Mooie afgestudeerden verdienen in
 hun eerste jaar als werkende mens maar
 liefst 11 tot 15 procent meer dan hun minder mooie collega’s. Zelfs baby’s blijven langer kijken naar foto’s van gezichten die door volwassenen als aantrekkelijk worden bestempeld

bleek? De mooiste afgestudeerden verdienden in hun eerste jaar als werkende mens 4.500 euro meer dan hun minder mooie collega-afgestudeerden. Na een paar jaar werkervaring liep de kloof op tot meer dan 9.000 euro. En uit een grootschalig Brits salarisonderzoek uit 2000 bij 11.000 33-jarigen bleek dat mooie mannen maar liefst 15 procent meer verdienen dan gemiddeld en mooie vrouwen elf procent meer.

Maar misschien verdienen mooie mensen het ook wel, om meer te verdienen. Soms wel, zeggen de Nederlandse onderzoekers Gerard Pfann en Ciska Bosman van de Universiteit van Maastricht. Midden jaren negentig kwamen zij tot de conclusie dat reclamebureaus met mooie directeurs een hogere omzet halen dan die met minder mooie directeurs. Een panel van zes mensen – vier vrouwen en twee mannen – gaf eerst meer dan dui zend foto’s van directieleden een cijfer op schoonheid. Van 1 (aartslelijk) tot 5 (adembenemend mooi). Toen de onderzoekers nadien de omzetcijfers vergeleken, bleek dat de knappe directeurs zo’n 70.000 tot 90.000 euro ex- tra omzet binnenhaalden.

Mooie criminelen krijgen een mildere straf
 dan lelijke beklaagden, blijkt uit onderzoek. Zoals de lieve snoetjes op school makkelijk wegkomen met kattenkwaad

Dan Hamermesh, een Amerikaanse econoom aan de Universiteit van Maastricht, onderzocht in 1996 hoe uiterlijk het loon van juristen beïnvloedt. De mooiste tien procent van de juristen in zijn onderzoek bleek tot 9.000 euro per jaar meer te verdienen dan gemiddeld. Dit jaar deed hij een gelijkaardig onderzoek en de conclusies waren nog altijd even duidelijk. Mooie advocaten verdienen 6,5 procent meer dan hun lelijke collega’s.

En nu we toch in de rechtbank zitten: het recht laat zich ook al leiden door schoonheid. In – weliswaar gesimuleerde – rechtszaken gaven Amerikaanse studenten onaantrekkelijke slachtoffers een kleinere schadevergoeding dan aantrekkelijke slachtoffers. Onderzoek aan de Cornell University in New York wijst erop dat mooie beklaagden een mildere straf krijgen dan lelijke criminelen – net zoals de lieve stoute snoetjes op school vroeger gemakkelijk wegkwamen met de kwalificatie ‘kattenkwaad’. Rechtenstudenten kregen echte zaken voorgeschoteld waarbij ze tot een oordeel moesten komen. De lelijke beklaagden werden veroordeeld tot straffen die gemiddeld 22 maanden langer waren dan de mooie beklaagden.

Een verbod op discriminatie op basis van schoonheid, dan maar? In sommige Amerikaanse steden zoals Washington D.C., San Francisco en Santa Cruz bestaat het al. Maar de ene wetgeving gaat alleen over gewicht en/of lengte, de andere over het uiterlijk in het algemeen en soms worden ook uitzonderingen gemaakt voor bepaalde ‘zakelijke belangen’, vanuit het idee dat bepaalde jobs nu eenmaal om ‘schoon’ personeel vragen.

Een dienster uit New Jersey werd ontslagen omdat ze van maat 34 naar 36 ging. Verdikken mocht niet, tenzij qua borstomvang

Neem nu een Amerikaanse dienster in de staat New Jersey die ontslagen werd omdat ze van maat 34 naar 36 ging. In haar contract als ‘Borgota babe’ stond duidelijk dat ze een zandloperfiguur moest behouden. Toen ze om een groter uniform vroeg, werd haar dat geweigerd. Aankomen mocht niet, tenzij het haar borsten betrof, voegden de bazen er fijntjes aan toe. Netjes is het natuurlijk niet, maar de vraag is hoe terecht die discriminatieclaim is als je je job in de eerste plaats te danken hebt aan je uiterlijke schoonheid. Moet je dan verbaasd zijn wanneer je ontslagen wordt als je te dik of lelijk wordt?

Prada kreeg in april dit jaar de wind van voren over hun – volgens een ex-werknemer – discriminerend personeelsbeleid in Japan. Ex-manager Rina Brovisse deed uit de doeken hoe haar werd opgedragen ‘visueel onaantrekke- lijk’ personeel te ontslaan. Ook zijzelf moest vermageren en haar kapsel veranderen. Brovisse sleepte het Italiaanse modemerk voor de rechter. De uitspraak laat nog op zich wachten. Volgens Prada is er allemaal niets van aan. Lelijke mensen worden even erg gediscrimineerd als allochtonen en gehandicapten, zegt onderzoeker Gerard Gielen van de Katholieke Hogeschool Limburg (KHLim). Ze worden even vaak uitgelachen en ze worden achtergesteld op school, bij een sollicitatie en bij hun partnerkeuze. Dan Hamermesh, de econoom die bewees dat mooie advocaten meer verdienen dan lelijke, pleit voor positieve discriminatie voor lelijke mensen omdat ze net als andere minderheidsgroepen achterblijven op de arbeidsmarkt. Plastische chirurgie is volgens hem een ander alternatief. De kosten van plastische chirurgie voor lelijke mensen zouden niet opwegen tegen de voordelen ervan.

Eros en de eenzame kleine man

En dan is er nog de liefde. Allesbehalve blind. ‘Lange, donkere man zoekt aantrekkelijke, jonge vrouw’ – herinnert u zich deze klassieker uit de contactadvertenties nog? Die doet het nog altijd goed, zelfs in een nieuw jasje op datingsites. Uit onderzoek bij 22.000 daters door http://www.datedaily.com bleek dat kleine mannen en dikkere vrouwen niét populair zijn op datingwebsites. Vrouwen zoeken een man van minstens 1,74 meter groot. Kleinere mannen moeten gemiddeld 24.000 euro meer per jaar verdienen om even gewild te zijn als hun grotere seksegenoten. Dikkere vrouwen worden alleen gecontacteerd door mannen die zelf overgewicht hebben.

Een mooie dienster is nog altijd populairder dan een lelijke vrouwelijke dokter

Dat een lelijke arts nochtans even populair is als een mooie ober, bevestigen eerdere studies. Blijkbaar verzacht geld veel, voor vrouwen. In een Amerikaans onderzoek kreeg een groep vrouwen foto’s te zien van een man in het uniform van een ‘laag’ beroep, zoals dat van McDonald’s. Een tweede groep kreeg dezelfde man te zien in een duur kostuum plus Rolex-horloge. En ra-ra-ra, de vrouwen uit de Rolex-groep hadden veel sneller de neiging te zeggen dat ze met hem uit eten wilden, zelfs dat ze met hem wilden trouwen. Vrouwen zelf hebben daarentegen weinig te winnen bij een job met status. Een mooie dienster is nog altijd populairder dan een lelijke vrouwelijke dokter.

Blonde ambitie

Maar er is ook goed nieuws. Dit jaar nog toonde onderzoek van de Amerikaanse wetenschapsjournaliste Jena Pincott aan dat sommige mannen een vrouw met rimpels verkiezen boven een jong gezicht. Mannen van wie de moeder ouder dan dertig was bij de geboorte hebben geen probleem met een oudere vrouw, in tegenstelling tot mannen van een jonge moeder, die vaak op zoek zijn naar een groen blaadje. Anders gezegd: mannen blijken gewoon een vrouw te willen die op hun moeder lijkt.

Nog even terug naar de blondine van in het begin. Na enkele maanden proeftijd werd haar contract niet verlengd. (Uit IJslands onderzoek blijkt dat blonde vrouwen gemiddeld tien procent minder verdienen dan brunettes, en dat vrouwen groter dan 1,79 meter meer verdienen dan kleine vrouwen.) En voor alle duidelijkheid en op vraag van mijn huidige baas: de baas waarvan sprake was een van de vorige.

[Dit artikel verscheen eerder in Goedele magazine.]